Svenarodna okupljanja, povodom nepravde koju je izazvalo donošenje Zakona o slobodi vjeroispovijesti ili uvjerenja i pravnom položaju vjerskih zajednica, dosad su imala izričito crkveni karakter i zato je neophodno da se i ubuduće izbjegnu bilo kakve političke ili stranačke zloupotrebe ovih jedinstvenih narodnih sabranja. To je konstatovano na jučerašnjoj proširenoj sjednici Sinoda Srpske pravoslavne crkve (SPC), na čelu s patrijarhom Irinejom, a kojoj su prisustvovali i mitropolit crnogorsko-primorski Amfilohije, episkopi budimljansko-nikšićki, mileševski i zahumsko-hercegovački Joanikije, Atanasije i Dimitrije, te vikarni episkopi remezijanski Stefan i dioklijski Metodije.
Prethodno se patrijarh Irinej sastao sa predsjednikom Srbije Aleksandarom Vučićem, koji je nakon sastanka saopštio da je odustao od dolaska u Crnu Goru na Badnji dan.
Sa sjednice Sinoda, koja je održana u Patrijaršijskom dvoru, saopšteno je da je neposredni povod za proširenu Sinodsku sjednicu bilo donošenje antiustavnog i anticivilizacijskog Zakona o slobodi vjeroispovijesti ili uvjerenja i pravnom položaju vjerskih zajednica koji bi, kako se navodi, pravilnije bilo nazvati „Zakonom protiv Pravoslavne crkve u Crnoj Gori”.
– Sa žalošću je konstatovano da je donošenje ovog zakona već izazvalo mnogobrojne negativne posledice u Crnoj Gori i širem regionu. Sveti arhijerejski sinod sa visokopreosvećenim i preosvećenim arhijerejima izrazio je puno razumijevanje za opravdanu uznemirenost vjerujućeg pravoslavnog naroda u Crnoj Gori i dao punu podršku njegovom mirnom hrišćanskom otporu nepravdi koju Crkvi i narodu nanosi pomenuti već izglasani antidemokratski i diskriminatorski zakon. Naime, ovim zakonom se omogućava otimanje i skrnavljenje svetinja i gaženje zavještanja njihovih svetih ktitora i zadužbinara koji su ih Bogu i Crkvi posvećivali, a ne bilo kojoj državi ili vlasti – saopšteno je iz Sinoda SPC.
Upozoreno je da sporni zakon bez presedana produbljuje već postojeće podjele i sukobe u crnogorskom društvu.
– Sveti arhijerejski sinod sa ove proširene sjednice još jednom apeluje na državne organe Crne Gore da budu svjesni svoje odgovornosti pred istorijom i budućnošću i da preispitaju svoj stav o vjerskim pravima i slobodama svojih građana i većinske Crkve u Crnoj Gori. Srpska pravoslavna crkva i njene eparhije u Crnoj Gori će svim raspoloživim zakonskim i pravnim sredstvima štititi vjerska prava i slobode i istovremeno pozivati sve relevantne činioce na obnovu svestranog dijaloga po ovom nadasve važnom i osjetljivom pitanju – zaključeno je u saopštenju.
Patrijarh se u zgradi Patrijaršije ranije juče ujutru sastao sa srpskim predsjednikom kako bi razgovarali o situaciji u Crnoj Gori.
Vučić je na konferenciji za medije nakon sastanka kazao da je trebalo da ide u Pljevlja, u Mileševsku eparhiju, i da je sve bilo isplanirano i dogovoreno.
– Planirao sam da odem u Pljevlja, ali sada vam je jasno da u Crnu Goru neću ići. Ne želim da im dajem alibi da kažu da je to napad na nezavisnost i ustavni poredak Crne Gore. Počeli su da u medijima objavljuju informacije kako će to da izazove krvoproliće, nemire, haos. Pitao sam se da li je moguće da bi jedna moja posjeta hramu mogla to da izazove – naveo je Vučić.
Ponovio je da su Zakonom o slobodi vjeroispovijesti direktno pogođeni interesi srpskog naroda, ističući da je očigledna namjera režima u Podgorici ili njegovog dijela „da se smanji srpski korpus”.
On je zahvalio Demokratskom frontu i ostalim „srpskim partijama”, koje su podržale njegov dolazak u Crnu Goru.
– Mislio sam da je to normalna stvar, a onda sam po reakcijama iz pojedinih kabineta u Crnoj Gori shvatio da im nije po volji to što bih privatno došao u crkvu. Počeli su da puštaju u medije kako će to da izazove krvoproliće, nemire i haos – izjavio je Vučić.
Negirao je navode da je mitropolit crnogorsko-primorski Amfilohije odbio susret sa njim, navodeći da je susret tražio jedino s patrijarhom.
Vučić je rekao i da će podržavati srpski narod u Crnoj Gori.
– Sve institucije srpskog naroda, od Matice srpske, svih naših institucija i udruženja podržavaćemo deset puta više nego do sada. To ćemo javno da radimo – poručio je predsjednik Srbije.
On je kazao da Srbija ni u jednom trenutku nije pravdala paljenje zastave.
– Da li je trebalo da zatvorimo Knez Mihailovu ulicu? Nemojte da lažete. Niko nije htio da upada u ambasadu. Optužujete Srbiju po starim principima – kazao je Vučić.
On je pitao američku ambasadorku u Podgorici Džudi Rajzing Rajnke da li je užasnuta kada hapse ljude jer nose srpsku trobojku.
– Nijesi užasnuta što srpski jezik ne smije da se govori? Nijesi užasnuta što otimaju svetinje – pitao je Vučić.
Crnogorski režim je, kako je rekao, tražio da se uputi peticija, jer je Beograd sve organizovao.
– Kako vas nije sramota, lažovi jedni? Mi samo gledamo ono šta se dešava srpskom narodu. Vidim da ste se žalili NATO-u zbog paljenja zastave, što smo i mi osudili – rekao je on.
Poslanik i jedan od lidera Demokratskog fronta (DF) Andrija Mandić kazao je u intervjuu za TV Prva da oni koji su donijeli Zakon o slobodi vjeroispovijesti treba da odstupe s vlasti i da se formira tehnička vlada, te da ih samo povlačenje zakona ne bi zadovoljilo.
Upitan da li će protesti dovesti do povlačenja Zakona o slobodi vjeroispovijesti, Mandić kaže kako to i nije cilj.
– Imajući u vidu broj ljudi na ulicama, to nas ne bi zadovoljilo... Oni koji su zakon donijeli treba da odstupe sa vlasti i da se formira tehnička vlada – poručio je lider DF-a.
On je rekao da, u saradnji sa zvaničnim Beogradom, kreće kampanja čiji je cilj, izjašnjavanje Srba na popisu u Crnoj Gori 2021. godine. Mandić je kazao da je za njega ključno ono što je saopštio predsjednik Srbije, jer dosad nije bilo, kako kaže, ovakve podrške zvaničnog Beograda.
– Ja sam prateći konferenciju predsjednika Srbije Aleksandra Vučića čuo ono što čekam godinama da čujem iz Beograda. Godinama čekam da to čujem od predsjednika Srbije. To su otvorene, one najkrupnije riječi i urađene prave analize vezane za Crnu Goru. Dakle, u Crnoj Gori je antisrpska vlast – rekao je Mandić.
Na pitanje da li je značajnije to što je saopštio predsjednik Srbije ili činjenica da je odustao od dolaska u Crnu Goru, Mandić je rekao da je značajnije ono što je saopštio. Mandić je kazao da on ne mora da balansira rječnik, kao što to mora predsjednik Srbije.
– Imamo jednu ozbiljnu, ozbiljnu bandu, koja ima veoma loše namjere prema srpskom narodu, a koja se lažno predstavlja kao vlast jedne zemlje – ukazao je Mandić.
Milan Knežević (DF) ocijenio je istorijskim jučerašnji govor predsjednika Srbije, i za Tanjug rekao da je razumio svaku riječ koju je Vučić uputio srpskom narodu, regionu i međunarodnoj zajednici, ali i da se nada da su i oni razumjeli.
Knežević je rekao da je Vučić saopštio istinu o antisrpskoj politici Podgorice.
Iz Ujedinjene Crne Gore (UCG) pozdravili su odluku Vučića da odustane od dolaska u Crnu Goru. Smatraju da je tom odlukom pokazao da državnički promišlja i razumije složene prilike u Crnoj Gori.
Cijene da crnogorska vlast nema problema sa vlašću u Srbiji nego sa vlastitim građanima.
– Sa nas 100.000 koji svako veče učestvujemo na litijama širom Crne Gore i najmanje još toliko onih koji brane svoje pravo na život, na dostojanstvo, na slobodu vjere, koji brane imovinu Crkve, čast i obraz nepotkupljive Crne Gore – navodi se u saopštenju UCG.
Masovne litije sinoć su organizovane u Podgorici, Nikšiću, Beranama, Bijelom Polju, Pljevljima Danilovgradu, Kolašinu, Budvi, Baru, Herceg Novom, Mojkovcu, Žabljaku...
Hiljade vjernika učestvovalo je na sinoćnjoj litiji koja je nakon molebana ispred podgoričkog Sabornog hrama Hristovog vaskrsenja krenula do Crkve Svetog Dimitrija na Kruševcu. Mitropolita Amfilohija, sveštenstvo, monaštvo i vjernike dočekao je starješina Crkve Sv. Dimitrija protojerej stavrofor Boris Brajović, koji je vjernicima poručio da se ne žaloste na majku našu i jedinu otadžbinu Crnu Goru zbog njene zabludjele djece.
– Nije majka kriva što su joj djeca takva. Znam, reći ćete, nema u Evropi nijednog naroda koji se tako progoni i mrzi kao naš srpski u Crnoj Gori. Jezik su nam iščupali, dostojanstvo pogazili, djecu našu otimaju ispred hramova samo zato što pjevaju pjesme o Kosovu, sveštenike progone i udaraju, hramove i manastire hoće da otimaju. Ali nije kriva majka naša Crna Gora – poručio je on.
Za vladiku Amfilohija je rekao da mu „ljepši vijenac na časnu glavu nijesu mogli staviti nego kad su naši vlastodršci zaprijetili da će ga utamničiti zato što se nije odrekao Hristovog imena”.
Mitropolit je, nakon povratka vjernika ispred hrama, prenio blagoslove patrijarha Irineja i Svetog Sinoda SPC.
Vjernicima se obratio i episkop dizeldorfski i njemački Grigorije koji im je poručio da su „najživlja crkva živog Boga danas u Evropi”.
A.OSTOJIĆ

---

Apel za odbranu svetinja za tri dana potpisalo 9.000 ljudi
Apel za odbranu SPC u Crnoj Gori za tri dana potpisali su najugledniji intelektualci i oko 9.000 ljudi iz Srbije, Crne Gore, Republike Srpske, Makedonije, Hrvatske i rasejanja, saopštili su organizatori potpisivanja apela.

– „Apel za odbranu Srpske pravoslavne crkve u Crnoj Gori” pokrenut je povodom Zakona o slobodi vjeroispovijesti i, kako se u apelu naglašava, pokušaja da se u Crnoj Gori nacionalizuje imovina SPC i time postepeno poništi postojanje Srpske crkve i srpskog naroda. Za tri dana potpisalo ga je skoro devet hiljada episkopa, akademika, profesora univerziteta, naučnih radnika, pisaca, reditelja, glumaca, muzičara, novinara i građana iz Srbije, Crne Gore, Republike Srpske, Makedonije, Hrvatske i rasejanja – navodi se u saopštenju.

U Apelu se, pored ostalog, navodi da se ovim zakonom „predviđa oduzimanje ogromnog dijela nepokretnosti i svih najvećih svetinja Srpske pravoslavne crkve na teritoriji Crne Gore“, čime bi se, kako je objašnjeno, „nastavila tradicija otimanja imovine SPC u Crnoj Gori, započeta poslije Drugog svjetskog rata, i prije nego je država Crna Gora, postupkom restitucije, vratila sve ono što je SPC tada protipravno bilo oduzeto“. U tom dokumentu izražena je bojazan da je namjera spornog zakona „dugoročno zatiranje pravoslavlja u Crnoj Gori“. Zahtijeva se da prestane pokušaj brisanja prisutnosti eparhija kanonske Srpske pravoslavne crkve na prostoru Crne Gore i da se ta anticrkvena, anticivilizacijska i antidržavna praksa obustavi trenutno i u svakoj svojoj projavi.

Kako je saopšteno, među prvim potpisnicima Apela za odbranu Srpske pravoslavne crkve u Crnoj Gori su mitropolit Amfilohije, episkopi Joanikije, Atanasije (Rakita), Dimitrije, Metodije, Kirilo, Atanasije (Jevtić), Dragan Stanić (predsjednik Matice srpske), Nenad Popović (ministar u Vladi Srbije), akademici Danilo Basta, Matija Bećković, Predrag Piper, Vasilije Krestić, Miro Vuksanović, Jovan Delić, Časlav Ocić, Slavenko Terzić, Ljubodrag Dimić, Branko Letić, Mira Radojević, te brojni profesori, pisci, glumci, novinari i mnogi drugi.


DPS: Zakon izgovor za anticrnogorsku kampanju
Zakon o slobodi vjeroispovijesti povod je i izgovor za anticrnogorsku političku kampanju, ocijenili su iz Demokratske partije socijalista (DPS), poručujući da takva kampanja „ne preza ni od izazivanja nereda i sukoba u Crnoj Gori”.
– To potvrđuju i sve izraženije razlike i podjele među velikodostojnicima SPC, vidljive i oko sve otvorenijeg uplitanja predsjednika Srbije Aleksandra Vučića u naše unutrašnje prilike, demonstriranog i današnjim televizijskim istupom, u kojem je na sebi svojstven način objasnio zašto neće doći privatno na Badnji dan u Crnu Goru, što nije bilo najavljeno zvaničnim kanalima – saopšteno je juče iz DPS-a.


Nikšićki trg premali da primi sve vjernike
Nikšićani su i sinoć u velikom broju učešćem na svetoj litiji, koju je predvodilo sveštenstvo i monaštvo, pokazali da ne prihvataju sporni Zakon o slobodi vjeroispovijesti. Glavni gradski trg, čija je površina oko 12.000 metara kvadratnih, bio je premali za sve one koji su se tu sabrali nakon molitvenog hoda, kojem je prethodio moleban u Sabornoj crkvi Sv. Vasilija Ostroškog Čudotvorca.
Sveta litija sinoć je, kao i svih prethodnih dana, održana i u Plužinama i okupila je na stotine Pivljana, dok će Šavničani u današnjem molitvenom hodu nakon liturgije u Crkvi Sv. Georgija izraziti svoje neslaganje sa spornim zakonom.
B.B.


U Beranama 15.000 građana
Izražavajući nezadovoljstvo zbog usvajanja Zakona o slobodi vjeroispovijesti petnaestak hiljada građana okupilo se i sinoć u centru Berana nakon čega su prošetali do Manastira Đurđevi stupovi. Organizatori su istakli da je ovo bila dosad najmasovnija litija u Beranama čiji su učesnici mirno i dostojanstveno tražili da se pomenuti zakon što prije stavi van snage. Vjernicima se ispred Manastira Đurđevi stupovi obratio otac Siniša Janković poručujući da je opet zasijala zvijezda vitlejemska i pokazala narodu u Crnoj Gori put kako i na koji način treba da idu za Hristom i sa Hristom.

U litiji u Kolašinu učestvovalao je više od 2.000 građana, a masovna litija bila je i u Budvi. U Danilovgradu je sinoć organizovana prva litija. Na stranici na Fejsbuku „Objektiv stori” podijeljena je objava pod naslovom: „Nikad ljepši sumrak u Danilovgradu”.

D.J. – J.Š.


U incidentu u Bijelom Polju povrijeđen mladić
Mirnu i dostojanstvenu litiju u Bijelom Polju sa desetak hiljada učesnika, koji su krenuli ispred Crkve Svetih apostola Petra i Pavla, na trenutak je u Ulici slobode prekinuo incident, u kojem je povrijeđen mladić koji je zadobio povredu glave. Brzo je nakon toga reagovala policija, a litija je nastavljena mirno.
Prethodno je u Crkvi Svetih apostola Petra i Pavla služen moleban, nakon kojeg je protojerej-stavrofor Darko Pejić kazao da po statistikama državnih organa oko 70 odsto pravoslavnih pripadaju SPC, a da se po poslednjem popisu uz sve pritiske preko 30 odsto izjasnilo da su Srbi i preko 70 procenata da govore i pišu srpskim jezikom. On je nakon toga govorio o dolasku Božića i kako je neko želio da ga zagorča. M.N.


Dječja litija u Baru
U Baru je juče održana prva dječja litija, u znak protesta zbog usvajanja Zakona o slobodi vjeroispovijesti. Ulicama ovog grada prošetali su brojni mališani.